Veilig en efficiënt gebruik van dure medicatie via het Biological Bureau

Zinnige en zuinige zorg. Dat is precies wat de maatschappij vraagt van ziekenhuizen. Een veilige en efficiënte omgang met dure geneesmiddelen hoort daar natuurlijk bij. In heel Nederland gaan er miljarden euro's om in deze categorie medicatie, waarvan de kosten voor individuele patiënten soms kan oplopen tot tienduizenden euro's per jaar. Het Biological Bureau van het Maastricht UMC+ is landelijk de enige in zijn soort en zorgt voor een veilig en efficiënt gebruik van een bijzondere categorie van dure geneesmiddelen: de biologicals.

Dure geneesmiddelen zijn er in vele soorten en maten. Het feit dat een medicijn als 'duur' wordt bestempeld kan verschillende redenen hebben. De producent van een geneesmiddel kan nog een patent hebben (waardoor anderen het niet mogen produceren), er zijn hoge productiekosten of het is een middel voor een zeldzame ziekte en er dus weinig vraag naar is. Ongeveer een kwart van de dure geneesmiddelen die in het Maastricht UMC+ wordt gebruikt, valt onder de noemer biological.

'Biologische medicatie'
Biologicals zijn kunstmatig geproduceerde geneesmiddelen die dezelfde structuur hebben als van nature voorkomende eiwitten van het menselijk lichaam. Ze beïnvloeden het eigen immuunsysteem, waardoor chronische ontstekingsprocessen kunnen worden bestreden. Biologicals zijn cruciaal in de behandeling van verschillende gecompliceerde chronische ontstekingsziekten, waaronder de ziekte van Crohn, psoriasis en reumatoïde artritis. Maar ook bij longaandoeningen en kindergeneeskunde worden ze wel eens gebruikt. Alleen al in het Maastricht UMC+ worden jaarlijks aan bijna 2.000 patiënten biologicals voorgeschreven. Om dat in goede banen te leiden is in 2012 het Biological Bureau opgericht dat inmiddels zijn meerwaarde heeft bewezen.

*tekst loopt door onder de foto*

Veilig gebruik
Het screeningsbureau voor biologicals is in eerste instantie opgezet om patiënten met chronische ontstekingsziekten te begeleiden in het veilig gebruik van de medicatie. "Deze geneesmiddelen onderdrukken namelijk het afweersysteem en kunnen mogelijk ook verschillende, soms ernstige, bijwerkingen hebben", zegt reumatoloog prof. dr. Astrid van Tubergen. "In het screeningsbureau worden daarom eventuele gezondheidsrisico's in kaart gebracht nog voordat de behandeling wordt gestart en vervolgens worden patiënten voortdurend gemonitord." Om een uniforme werkwijze in het gehele ziekenhuis te kunnen hanteren wordt de patiënt naar het Biological Bureau verwezen.

Patiënttevredenheid
Patiënten krijgen een biological consulent (een gespecialiseerd verpleegkundige) als centraal aanspreekpunt waar ze met alle vragen bij terecht kunnen en instructies krijgen. "Door het gebruik van slechts één ziekenhuisbreed protocol en één centraal aanspreekpunt toe te wijzen, wordt er dus veel meer duidelijkheid gecreëerd voor artsen en patiënten", zegt Van Tubergen. Patiënten blijken dat zelf ook te waarderen (met een 9,3) volgens een recent uitgevoerde enquête. "Mensen geven aan dat de verpleegkundige duidelijke en begrijpelijke informatie verstrekt, vriendelijk is en patiënten serieus neemt", zegt Kristel Philippens, als projectmedewerker verbonden aan het Biological Bureau.

"Het Biological Bureau past dan ook bij uitstek bij het credo: 'zinnige en zuinige zorg'"

Efficiënt
Naast een helder beleid voor de arts en veilige zorg voor de patiënt is er nog een groot voordeel van het Biological Bureau, namelijk een efficiëntere omgang met deze dure vorm van medicatie. "Denk bijvoorbeeld aan een gezamenlijk inkoopbeleid (en niet door iedere afdeling afzonderlijk) of het tegengaan van verspilling", zegt prof. dr. Ad Masclee, hoofd van de afdeling maag-, darm-, leverziekten. Ook kan er een betere inschatting worden gemaakt of een patiënt zou kunnen switchen naar alternatieve (goedkopere) medicatievarianten, de zogeheten 'biosimilars' (die vergelijkbaar zijn aan de originele biological, maar waar het patent van is verlopen).

Verantwoord
De Maastrichtse specialisten zijn het er over eens dat het Biological Bureau zijn meerwaarde inmiddels meer dan bewezen heeft. "Patiënten zijn tevreden, er is een duidelijk beleid voor artsen en er is een efficiëntieslag gemaakt", resumeert Masclee. "We hebben het over een bijzondere categorie medicijnen waar je verantwoord mee moet omgaan. Het Biological Bureau past dan ook bij uitstek bij het credo: 'zinnige en zuinige zorg'."