Nieuws

Longartsen en cardiologen slaan handen ineen voor hartritmestoornispatiënt

Onderzoek van het Maastricht UMC+ toonde eerder aan dat ongeveer de helft van de patiënten met boezemfibrilleren – een vorm van hartritmestoornissen – die in aanmerking komen voor ablatiebehandeling ook slaapapneu hebben. Nu is gebleken dat één op de vijf mensen met boezemfibrilleren ook een afwijkende longfunctie heeft die kan wijzen op astma of COPD, slaan de cardiologen en longartsen de handen ineen en ontwikkelen een gezamenlijk zorgpad.

Een patiënt met boezemfibrilleren heeft een onregelmatige en vaak versnelde hartslag, doordat de hartkamers snel en onregelmatig samentrekken. Veelvoorkomende klachten zijn niet alleen hartkloppingen, maar ook transpireren, duizeligheid, kortademigheid en vermoeidheid. Sommige patiënten voelen zich hierdoor erg beperkt in hun dagelijks leven. Patiënten met boezemfibrilleren bij wie medicatie niet voldoende werkt, komen in aanmerking voor een ablatiebehandeling. Hierbij brandt een arts een aantal puntjes in het hartweefsel, om onnodige elektrische prikkels die de ritmestoornis veroorzaken te blokkeren.

Slaapapneu en boezemfibrilleren
Cardioloog dr. Dominik Linz van het Maastricht UMC+ is gespecialiseerd in boezemfibrilleren en ziet veel verbanden tussen slaapapneu en boezemfibrilleren: ‘Tijdens een slaapapneu valt de tong naar achteren, waardoor iemand tijdelijk niet goed kan ademen. Daardoor krijgt de patiënt minder zuurstof binnen. Ook zien we een stressreactie, waardoor uiteindelijk het hart kan overslaan. Onderzoek heeft aangetoond dat zo’n overslag boezemfibrilleren kan uitlokken. Daarnaast weten we dat chronische slaapapneu ervoor zorgt dat de boezem van het hart verandert. Dat verhoogt de kans op het ontstaan van boezemfibrilleren.’ Voor Linz en zijn collega’s is dat reden om hun patiënten met boezemfibrilleren standaard te screenen op slaapapneu. Dat gebeurt sinds 2021. De helft van deze patiënten blijkt namelijk ook slaapapneu te hebben. Deze kennis van groot belang, want als die slaapapneu niet behandeld wordt daalt de kans dat het boezemfibrilleren door ablatie verholpen wordt van 70% naar 50%.

COPD en astma
Er blijken meer verbanden tussen boezemfibrilleren en longaandoeningen. Recent startten cardiologen en longartsen een pilot waarin de longfunctie getest wordt van patiënten die voor boezemfibrilleren worden behandeld in het Hart+Vaat Centrum van het MUMC+. Deze zogenaamde spirometrie-test wordt uitgevoerd door de cardiologieverpleegkundige, zodat de patiënt niet separaat naar de longfunctieafdeling verwezen hoeft te worden. Van de 232 patiënten bleek ongeveer één op de vijf afwijkende longfunctieresultaten te hebben, die passen bij chronische longaandoeningen. In de meeste gevallen bleek het hierbij te gaan om COPD of astma. Deze uitkomsten werden in juli 2023 gepubliceerd in het tijdschrift EP Europace. Belangrijke uitkomsten, want eerder onderzoek toonde aan dat ook deze chronische longaandoeningen bij mensen met boezemfibrilleren zorgen voor een mindere de kwaliteit van leven en een lagere kans op een succesvolle behandeling van het boezemfibrilleren.

Symptomen herleiden
Linz legt uit waarom deze brede blik uiteindelijk gaat helpen bij het behandelen van patiënten: ‘Belangrijke symptomen bij patiënten met boezemfibrilleren zijn vermoeidheid en kortademigheid. Dit zijn symptomen waar patiënten met slaapapneu, COPD en astma ook mee te maken hebben. Maar we weten dus vaak niet zeker waar de symptomen écht door veroorzaakt worden; het hart of de longen. Ook moeten we onderzoeken of, net zoals bij slaapapneu, een behandeling van COPD en astma ook de kans op een succesvolle ablatiebehandeling voor boezemfibrilleren vergroot. Maar duidelijk is wel dat ook structureel screenen op COPD en astma meer inzicht geeft in de oorzaken van symptomen en dus helpt om, samen met de patiënt, beter onderbouwde besluiten te nemen over de behandeling.’

Standaard screenen
Longarts dr. Sami Simons was nauw betrokken bij de pilot en zal ook in de toekomst betrokken blijven: ‘Uit het onderzoek komt dus duidelijk naar voren dat er een groep mensen met boezemfibrilleren een nog niet onderkende longziekte hebben. Screenen helpt hen te identificeren. Tegelijkertijd wil je niet dat de zorg door deze extra handelingen onnodig duurder of complexer wordt. Voor de pilot hebben we kritisch gekeken naar onze samenwerking en de zorgprocessen. Zo hebben we goede afspraken gemaakt over wie wat doet; een cardiologieverpleegkundige kan prima getraind worden om de screenende longfunctietest te doen en de cardioloog is bekwaam om een eerste beoordeling van de test te doen. Als longartsen zijn wij beschikbaar voor advies én krijgen de patiënten te zien die onze zorg écht nodig hebben. We gaan dus definitief aan de slag met een nieuw zorgpad, waarin patiënten met boezemfibrilleren gescreend worden op slaapapneu, COPD en astma.’

Ambitie
Dominik Linz is ambitieus als het gaat om het behandelen van ritmestoornissen zoals boezemfibrilleren: ‘binnen het Hart+Vaat Centrum van het MUMC+ willen we leidend zijn in de behandeling van patiënten met hartritmestoornissen. We beseffen dat we daarvoor als cardiologen juist verder moeten kijken dan alleen het hart, zoals in dit geval de longen. Samenwerken is dus de sleutel om te kijken naar kijken naar de mens achter de patiënt, om zo goed mogelijk te behandelen en écht samen met de patiënt besluiten te nemen over die behandeling.’