Onderzoek naar een stijf hart

“Diastolisch hartfalen heeft veel impact op het leven van mensen. Door de stijve hartspier pompt het hart per hartslag minder bloed het lichaam in. Hierdoor zijn mensen extreem snel moe en erg benauwd. Traplopen en fietsen zijn vaak nauwelijks of niet meer mogelijk. Sommigen kunnen zich thuis niet eens meer zelfstandig redden,” aldus Van Empel. Met medicijnen kunnen de klachten soms wat worden verminderd, genezing is echter niet mogelijk. “Daarom zoeken we naar nieuwe manieren om de ziekte op te sporen en te remmen.”

Oorzaak
Om diastolisch hartfalen te kunnen behandelen moet eerst duidelijk zijn waarom bepaalde mensen deze vorm van hartfalen krijgen. Duidelijk is dat het meer vrouwen dan mannen treft. Verder lijken mensen met suikerziekten, hoge bloeddruk en overgewicht meer risico te lopen. Maar daarmee is de oorzaak van de ziekte nog niet duidelijk. Wel zijn er sterke aanwijzingen dat de allerkleinste bloedvaatjes er iets mee te maken hebben. Het onderzoek van Van Empel en haar team richt zich dan ook specifiek op deze kleinste vertakkingen van de bloedvaten, de microcirculatie in ons lichaam.

Onderzoek
In eerste instantie brachten de onderzoekers de vaatjes in beeld met MRI-scans om zo zicht te krijgen op de doorbloeding, capaciteit en brandstofproductie van het hart. Maar dat bleek te belastend voor de patiënt. Daarom werd gezocht hoe de microcirculatie op een andere manier gemeten kon worden. “Zo verrichtten we met behulp van een camera en laserlicht metingen in de huid,” aldus Van Empel.

Hypothese
Dat klinkt raar, informatie over je hart door juist niet naar je hart te kijken, maar dat is het niet. Een van de gedachtes achter ‘een stijf hart’ is namelijk dat het ontstaat omdat mensen iets anders onder de leden hebben, wat een milde ontsteking veroorzaakt in de kleine bloedvaten. Dit gebeurt in het hart, maar ook elders in het lichaam. Als deze hypothese klopt, zouden mensen met diastolisch hartfalen ook in andere bloedvaatjes afwijkingen moeten hebben. “Een test van de bloedvaatjes op een andere plek, zou dan dus ook iets kunnen zeggen over de bloedvaatjes in je hart.” Inmiddels zijn alle metingen verricht, wat enorm veel data heeft opgeleverd. Deze gegevens worden geanalyseerd en gepresenteerd op een internationaal congres.

Man-vrouw
Het team van Van Empel kijkt ook naar biomarkers. Signaalstofjes in het bloed die wat zeggen over de staat van de kleine bloedvaatjes. Van honderden mensen zijn allerlei gegevens en signaalstofjes gemeten en opgeslagen. Ook die informatie wordt nog volop geanalyseerd. Gegevens die niet alleen van belang zijn met het oog op het voorspellen van een ‘stijf hart’, maar ook om te kijken of er relevante verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. Als dat het geval is, zou dat kunnen leiden tot een meer sekse specifieke benadering van de ziekte: dat vrouwen op een andere manier getest en behandeld gaan worden dan mannen.

Doel
Uiteindelijk doel is dat mensen met diastolisch hartfalen geen ernstige klachten meer ontwikkelen, langer en vitaler kunnen leven. “Dat zou voor patiënten echt een wereld van verschil zijn. Het kan als het ons lukt om de ziekte eerder op te sporen, te remmen en behandelen. Natuurlijk is ons ultieme doel dat we een manier vinden om te voorkomen dat een hartspier stijf en dik wordt en mensen deze ziekte dus helemaal niet meer krijgen. Maar zover zijn we zeker nog niet,” besluit Van Empel.