'Het is hoog tijd voor meer gezonde voeding in de schappen'

Onze voeding bestaat nog altijd uit teveel toegevoegde (en soms verborgen) suikers of bevat te veel zout of vet. Het wordt de consument ook nog altijd te aantrekkelijk gemaakt om ongezonde producten te kopen. Daarom pleiten internist prof. dr. Martijn Brouwers en kinderarts dr. Anita Vreugdenhil voor meer gezonde voeding.

suiker (iStock)

Voor de onoplettende consument in de supermarkt is het wel eens lastig. Denk je een gezonde zuivelsnack of fruitreep in je karretje te hebben gedaan, blijkt deze na een blik op het etiket boordevol toegevoegde suikers te zitten. Ook producten als soepen, sauzen, vruchtensappen en kant-en-klaar maaltijden bevatten soms meer suiker dan je denkt en is het aanwezig als een ‘verborgen’ ingrediënt. Het staat niet altijd duidelijk vermeld op de verpakking, maar ook glucose, sacharose, fructose of lactose zijn allemaal vormen van suiker. Je lichaam maakt daar eigenlijk geen onderscheid in.

Chronische ziekten
Laat voorop staan dat koolhydraten (waar suikers ook toe behoren) ook van belang zijn in een gezond eetpatroon. “Je hoeft suiker ook niet volledig te verbannen, maar frisdranken of chocoladerepen horen nu eenmaal niet in een gezond voedingspatroon,” zegt Brouwers. “Een overmaat aan suiker is een risicofactor voor chronische ziekten als diabetes type 2 en obesitas.” En niet alleen voor volwassenen. Vreugdenhil zag in haar wetenschappelijke studies namelijk al voorstadia van chronische ziekten ontstaan bij jonge kinderen met overgewicht. “We zagen bijvoorbeeld een toename in leververvetting en beginnende ontsteking in levercellen, maar we zagen ook toenemende insulineresistentie, een verhoogde bloeddruk en een te hoog cholesterol”, zegt Vreugdenhil. “Dat zijn risicofactoren voor onder meer diabetes op latere leeftijd. Als je er tijdig bij bent, kun je er gelukkig zelf ook wat aan doen door het voedingspatroon te verbeteren en meer te bewegen. Maar voorkomen is toch echt altijd nog beter dan genezen. Daarom moeten we ook nu actie ondernemen. Niet alleen als individu, maar ook als maatschappij.”

Suikertaks
Een optie om bijvoorbeeld het kopen van producten met teveel suiker te ontmoedigen is de zogenoemde suikertaks. Naar verhouding zouden frisdranken met toegevoegde suikers meer worden belast en dus duurder worden. Dat stimuleert consumenten om gezondere alternatieven te kopen, zo is de gedachte. Brouwers is daar een groot voorstander van. “De tijd is rijp voor een suikertaks”, zegt de internist. “Het is een van de noodzakelijke stappen om Nederland gezonder te maken. Er moet snel iets gebeuren om gezonde voeding meer te stimuleren. Naast dat een suikertaks consumenten aanspoort om gezonder te eten, stimuleert het ook de voedingsmiddelenindustrie om hun producten te herformuleren.”

De mediabron waarnaar verwezen wordt ontbreekt en moet opnieuw ingevoegd worden.

Verleidingen in de supermarkt
Een ander voorbeeld is het weren van marketing-uitingen gericht op kinderen. Vreugdenhil: “Als je in de schappen kijkt, vind je veel producten zoals koekjes en snoepjes met voor de jeugd herkenbare uitingen en ook op social media worden ze aangeprezen. De verleiding om dat te weerstaan wordt dan wel erg groot. We hebben allemaal een verantwoordelijkheid voor een gezonde generatie na ons. Laten we dan vooral ook meer reclame maken voor gezonde voeding en de kindermarketing voor ongezonde producten weren uit de supermarkt,” De Maastrichtse artsen zijn het er over eens dat het echt tijd wordt voor structurele verbeteringen, maar dat een betere wereld natuurlijk ook bij jezelf begint.  Brouwers:  “Bewuster worden van je eigen voedingspatroon is daarbij erg belangrijk. Een week je suikerinname verminderen, kan bijvoorbeeld een goed zetje in de rug geven om net even wat alerter te zijn op de producten die in je karretje legt.”

Vruchtensuiker uit frisdranken
Onderzoek van Brouwers toonde recent aan dat er een verband bestaat tussen de inname van vruchtensuiker uit frisdranken en leververvetting. Ook in fruitsappen, zoals sinaasappelsap, zit vruchtensuiker. Brouwers legt uit: ‘veel mensen denken dat een dagelijks glaasje fruitsap gezond is. Eerder onderzoek heeft al een verband tussen het drinken van fruitsap en het ontstaan van suikerziekte aangetoond. Ons onderzoek laat nu ook een verband met leververvetting zien. We weten niet of het hier een oorzakelijk verband betreft. Als het verband oorzakelijk is, dan is het raadzaam om de inname van fruitsappen te beperken. En hoewel 4% verschil in levervet niet heel veel is, is het achterwege laten van een glaasje fruitsap, precies zoals geadviseerd in de eetwissel-reclame van het Voedingscentrum, ook een kleine moeite.’ Ook vond Brouwers een verband tussen de verwerking van vruchtensuiker in het lichaam en het ontstaan van darmkanker. Dit is nog een argument om de consumptie van vruchtensuiker te verminderen.

Martijn Brouwers
Prof. dr. Martijn Brouwers

Je hoeft suiker ook niet volledig te verbannen, maar frisdranken of chocoladerepen horen nu eenmaal niet in een gezond voedingspatroon

Minder suikers in voeding moet, ze bedreigen de volksgezondheid

In april 2021 pleitte Brouwers al in een ingezonden stuk in NRC Handelsblad voor de suikertaks.

Lees het artikel

Sluit de enquête