eHealth, mHealth, online zorgportalen en telemonitoring. Het zijn termen die niet meer weg zijn te denken uit het huidige zorglandschap en volgens het Integraal Zorgakkoord noodzakelijk zijn om de zorg toegankelijk te houden. Steeds vaker wordt zorg op afstand geleverd of worden digitale toepassingen ontwikkeld en ingezet in diagnostiek en behandeling. Met de lancering van de Strategie Digitale Zorg 2025 spreekt het Maastricht UMC+ hardop de ambitie uit om landelijk koploper te willen zijn op dit gebied. Dr. Helen Mertens (voorzitter van de Raad van Bestuur) en drs. Nicole van Eldik (programmamanager digitale zorg) zijn er dan ook van overtuigd dat slimme, digitale zorg ongekende mogelijkheden biedt om de juiste zorg op de juiste plek te leveren, zonder dat patiënten en zorgprofessionals de regie verliezen.
“Maatschappelijke ontwikkelingen, technologische mogelijkheden, krapte op de arbeidsmarkt en de steeds verder oplopende zorgkosten maken van digitalisering niet enkel een wens, maar noodzaak”, zegt Mertens. “Mensen moeten eenvoudig toegang hebben tot goede en betaalbare zorg en hulpmiddelen. Nieuwe technologie en zorginnovaties maken dat mogelijk door sneller, efficiënter en effectiever ingrijpen.” In het Maastricht UMC+ is dan ook volop ruimte om dergelijke nieuwe toepassingen te ontwikkelen, te onderzoeken op effectiviteit en uiteindelijk te implementeren.
Hybride zorg
Het uitgangspunt van de digitale Maastrichtse koers is ‘hybride zorg’: zorg waarbij digitale middelen een prominente plek innemen om patiënten vertrouwen en regie te geven in hun eigen zorgproces. “Door deze benadering van digitale zorg zullen er zowel voor de zorgprofessional als de patiënt dingen veranderen”, zegt van Eldik, die ook als kinderarts werkzaam is in het Maastricht UMC+. “Van de patiënt vragen we een actieve rol, misschien wel meer dan ooit tevoren. De tijd dat de dokter beslist, ligt immers al lang achter ons. De patiënt wil zelf meebeslissen op basis van zijn medische gegevens en wil grip op zijn zorgproces. Hij beslist mee en denkt er bijvoorbeeld zelf over na met wie zijn data gedeeld worden via een zelf gekozen persoonlijke gezondheidsomgeving.”
Bewezen effectief
Onder het mom van ‘digital first’ is er contact met een zorgprofessional wanneer het echt nodig is, bijvoorbeeld op basis van inzichten opgedaan via een e-coach. Voorbeelden daarvan zijn de MijnIBDCoach voor chronische darmziekten of de TeleCheckAF bij hartritmestoornissen. Twee digitale zorg toepassingen waarbij patiënten op afstand gemonitord kunnen worden en zo nodig de behandeling bijgesteld. Beide toepassingen zijn bewezen effectief gebleken. Met de MijnIBDCoach is het aantal ziekenhuisopnamen gehalveerd en het aantal polibezoeken teruggedrongen. De toepassing bij hartritmestoornissen is pas sinds de coronacrisis geïntroduceerd en vanwege het succes is de bekostiging via de zorgverzekeraar inmiddels al geregeld.
Ambitie
Het uiteindelijke doel is dat 75 procent van alle chronisch zieke patiënten in het Maastricht UMC+ vanaf 2025 gebruik maakt van vergelijkbare mogelijkheden tot thuismonitoring. Verder is het streven dat tegen die tijd een op de drie policontacten digitaal verloopt via beeldbellen, appen of e-coaches en dat 80 procent van de Maastrichtse patiënten thuis gebruik heeft gemaakt van een pre-hospital intake ter voorbereiding op een opname of operatie. Maar het gaat nog een stapje verder, aangezien digitale toepassingen ook kunnen bijdragen aan preventie of een sneller herstel tijdens ziekenhuisopname. Een voorbeeld daarvan is de Hospital Fit om inzicht te krijgen in beweeggedrag van opgenomen patiënten en hen te stimuleren om te bewegen, waardoor ze sneller herstellen na een operatie. Ook voorspellende computermodellen op basis van kunstmatige intelligentie kunnen uitkomst bieden om complicaties tijdens bijvoorbeeld een zwangerschap zo veel mogelijk in te perken of een tumor gedetailleerd in kaart te brengen om gerichtere behandelkeuzen te maken.
Koudwatervrees
“We hebben stevige ambities, maar volgens ons zijn ze wel haalbaar”, zegt van Eldik. “Zowel patiënten als zorgverleners zijn daar bij gebaat. Verdere digitalisering moet leiden tot verkorte wachttijden en opnameduur, verbeterde informatie uitwisseling en vereenvoudigd en versneld contact tussen patiënt en arts en uiteindelijk moet het voor de zorgverlener ook de registratielast gaan verlagen.” Mertens benadrukt daarnaast dat het er ook om gaat dat succesvolle digitale initiatieven breder worden gedeeld en geïmplementeerd buiten de eigen ziekenhuismuren: “Dat is waar het nog wel eens spaak loopt, vanwege regelgeving of financiën, maar vooral ook koudwatervrees als innovaties kunnen worden opgeschaald. Waarom zouden we bewezen effectieve toepassingen niet van elkaar willen overnemen? Want alleen dan kunnen we pas echt op grote schaal impact maken om de gehele gezondheidszorg ook op langere termijn duurzaam en toegankelijk te houden.”
Lees hier meer over de Strategie Digitale Zorg 2025 van het Maastricht UMC+.
Digitalisering is niet enkel een wens, maar noodzaak.
Van de patiënt vragen we een actieve rol, misschien wel meer dan ooit tevoren.
Digitale gezondheidsvaardigheden
De steeds verdergaande digitalisering in de gezondheidszorg vergt ook van patiënten (en zorgverleners) nieuwe en andere vaardigheden. Het Maastricht UMC+ heeft daar ook aandacht voor en is onder meer lid van de Alliantie Gezondheidsvaardigheden. Via de Academie voor Patiënt en Mantelzorger en bij het zorginnovatieloket kunnen patiënten en hun mantelzorgers ook worden ondersteund in het leren omgaan met digitale toepassingen.
