‘Zuid-Limburg is de ideale regio om preventieparels op te schalen’

Gezondheid is ons grootste goed. We willen allemaal gezond en vitaal oud worden zonder al te veel fysieke en mentale ongemakken. Toch is dat lang niet altijd de realiteit. In Limburg is al veel kennis en ervaring opgebouwd rondom het bevorderen van leefstijl en vitaliteit, maar toch ontbreekt het nog vaak aan de implementatiekracht om effectieve interventies en projecten op te schalen. Daarom gaf de Raad van Bestuur van het Maastricht UMC+ een aantal van die projecten onlangs een financiële impuls om de volgende stap te zetten. Maar de allergrootste sleutel tot succes ligt in nog verdergaande samenwerking in de regio.

Wie naar de gezondheidskaart van Zuid-Limburg kijkt, zal het opvallen dat dit deel van de provincie vaak aan de verkeerde kant van de lijstjes staat. Het percentage overgewicht, obesitas en chronische aandoeningen is relatief hoog en de beweegrichtlijnen worden het minst nageleefd. Kijk je ook naar mentale aspecten als eenzaamheid, valt Zuid-Limburg in negatieve zin op. Niet voor niets is de aandacht voor gezondheidsbevordering en het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen in deze regio groot. “We lopen anders vast in ons eigen zorgsysteem”, zegt dr. Helen Mertens, voorzitter van de Raad van Bestuur. “Met de toenemende vergrijzing zal de druk op huisartsen, ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen namelijk alleen maar groter worden.”

Complex samenspel
Het Integraal Zorgakkoord moet uiteindelijk antwoord bieden op het toegankelijk houden van de gezondheidszorg. Aandacht voor gezond leven en preventie vormen daarin een belangrijk hoofdstuk om dat te bewerkstelligen. Niets is echter zo lastig als het veranderen van individueel gedrag, weet prof. dr. Stef Kremers, bestuurslid en hoogleraar Gezondheidsbevordering: “Het wijzende vingertje gaat namelijk niet werken. Preventie is een complex samenspel, dat bestaat uit tal van actoren en factoren. Om preventie echt tot een succes te maken, is een lange adem nodig. Preventieve acties moeten worden verankerd in de regio. Met passende bekostiging en regelgeving. Het nieuwe Zorgakkoord biedt daar de handvatten voor, maar uiteindelijk moet het toch echt daadwerkelijk in de wijk, bij mensen thuis gebeuren.”

Parels oppoetsen
In de praktijk komt effectieve gezondheidsbevordering neer op concrete, tastbare en bewezen effectieve programma’s. Interventies en gezondheidsinitiatieven in de buurtgemeenschappen, wijken, op scholen, op het werk of thuis. Kremers: “Je moet gezondheid niet opdringen, maar wel de juiste snaren bij mensen weten te raken. Als umc is het enerzijds onze taak om interventies te ontwikkelen die verandering teweeg brengen en deze wetenschappelijk op effectiviteit te toetsen, maar anderzijds willen we de opschaling en duurzame verankering van succesvolle projecten en programma’s ook aanjagen en stimuleren.” De Gezonde Basisschool van de Toekomst, Your COACH Next Door en Kansrijke Start zijn prachtige voorbeelden die wortel hebben geschoten in Limburg. Ze leiden tot een verbeterde gezondheid, maar ook tot sociaaleconomische winst, zoals verbeterde schoolprestaties, minder pestgedrag en algehele verbetering van levenskwaliteit. Er zijn echter meer van dit soort bewezen parels die het oppoetsen waard zijn. Kremers: “Juist die moeten we nog meer gaan benutten.”

Oproep
Kansen benutten doe je vooral vanuit de kracht van het bestaande gezondheidsnetwerk volgens Mertens. Ze roept zorgpartijen, overheid en zorgverzekeraars dan ook op om vooral gezamenlijk te blijven investeren in ons grootste goed: “Preventie vergt duurzaam eigenaarschap en commitment om in de toekomst tastbare resultaten en vooruitgang te boeken. Met de kennis en jarenlange praktijkervaring die we al hebben, zijn we een voorbeeldregio voor de rest van Nederland. Misschien zijn we zelfs wel de ideale proeftuin om in de toekomst verder in te investeren. Maar we hebben iedereen wel keihard nodig om écht het verschil te maken.”